Zastanawiałeś się kiedyś, dlaczego niektóre problemy w firmie wracają jak bumerang mimo pozornego rozwiązania? Najczęściej wynika to z usuwania jedynie skutków, a nie prawdziwych przyczyn. Tu z pomocą przychodzi metoda 5 Why – prosta technika, która pozwala dotrzeć do sedna problemu i wyeliminować go raz na zawsze. W artykule wyjaśniamy, na czym polega ta metoda, jak ją wdrożyć w organizacji i kiedy daje najlepsze rezultaty.
5 Why (z ang. „5 razy dlaczego”) to metoda analizy przyczyn źródłowych (Root Cause Analysis), która polega na zadawaniu pytania „dlaczego?” tak długo, aż dotrzemy do prawdziwego źródła problemu – najczęściej po piątym pytaniu. Oczywiście, liczba „5” jest umowna – czasem wystarczą trzy pytania, a czasem potrzeba siedmiu.
Przykład:
Problem: Maszyna zatrzymała się.
Dlaczego? – Ponieważ bezpiecznik się przepalił.
Dlaczego? – Bo łożysko było zatarte.
Dlaczego? – Bo nie było wystarczającego smarowania.
Dlaczego? – Bo pompa oleju nie działała.
Dlaczego? – Bo nie była serwisowana zgodnie z harmonogramem.
Widzimy, że pierwotną przyczyną nie jest przepalony bezpiecznik, tylko brak prewencyjnego serwisu. Tylko naprawiając tę przyczynę, mamy szansę zapobiec ponownemu wystąpieniu problemu.
W świecie Lean Management i ISO techniki analizy problemów są nieodzowne w zapewnianiu ciągłego doskonalenia. Metoda 5 Why jest szczególnie ceniona ze względu na swoją prostotę, skuteczność i uniwersalność.
Zalety stosowania 5 Why:
Umożliwia szybkie dotarcie do przyczyny źródłowej bez potrzeby skomplikowanych narzędzi.
Pomaga zrozumieć problem z różnych perspektyw (technicznej, organizacyjnej, ludzkiej).
Buduje kulturę otwartej komunikacji i dociekania „dlaczego coś nie działa”.
Może być stosowana w każdej branży – od produkcji po usługi.
Ponadto metoda 5 Why może być świetnym punktem wyjścia do bardziej złożonych narzędzi, jak analiza FMEA, diagram Ishikawy czy audyty jakości.
Jak wdrożyć 5 Why w praktyce?
Wdrożenie metody 5 Why nie wymaga zaawansowanych systemów ani specjalistycznego oprogramowania – kluczowe są konsekwencja i właściwe podejście.
Kroki wdrożenia:
Zbierz zespół znający temat: Powinien zawierać osoby z bezpośrednią wiedzą o problemie.
Zdefiniuj problem: Musi być konkretny, mierzalny i możliwy do zaobserwowania.
Zadawaj kolejne „dlaczego?”: Każda odpowiedź staje się punktem wyjścia do następnego pytania.
Ustal przyczynę źródłową: Powinna być możliwa do wyeliminowania i kontrolowania.
Zaplanuj działania naprawcze: Wdrażaj rozwiązania, które adresują przyczynę, a nie tylko skutek.
Monitoruj efekty: Upewnij się, że problem nie wraca – to ostateczne potwierdzenie skuteczności analizy.
Warto również dokumentować przebieg całej analizy – to buduje bazę wiedzy organizacyjnej i wspiera ciągłe doskonalenie.
Kiedy 5 Why nie wystarcza?
Choć metoda 5 Why jest niezwykle użyteczna, nie jest rozwiązaniem idealnym dla każdego przypadku. Sprawdza się najlepiej przy stosunkowo prostych i jednoźródłowych problemach. W sytuacjach, gdzie mamy do czynienia z wieloma przyczynami jednocześnie, lepsze mogą być narzędzia komplementarne – jak np. diagram Ishikawy (rybiej ości), analiza Pareto czy Six Sigma.
Ponadto błędne formułowanie pytań lub odpowiadanie zbyt powierzchownie może prowadzić do fałszywych wniosków. Dlatego zawsze warto prowadzić analizę z udziałem interdyscyplinarnego zespołu i poddawać odpowiedzi krytycznej ocenie.
Metoda 5 Why to jedno z najprostszych, a zarazem najpotężniejszych narzędzi analizy przyczyn źródłowych. Jej siła tkwi w prostocie, ale skuteczność zależy od konsekwencji i zaangażowania zespołu. Regularne stosowanie 5 Why nie tylko zapobiega powracającym błędom, ale też kształtuje kulturę jakości i odpowiedzialności w organizacji.
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej i zobaczyć przykłady zastosowania w praktyce, zapoznaj się z poradnikiem: 5 why.
Hej, z tej strony Tomasz! Jestem entuzjastą jazdy na rowerze, tak więc prowadzę bloga o tej tematyce. Zapraszam do zapoznania się z informacjami związanymi z rowerami!
Hej, z tej strony Tomasz! Jestem entuzjastą jazdy na rowerze, tak więc prowadzę bloga o tej tematyce. Zapraszam do zapoznania się z informacjami związanymi z rowerami!
